Zienswijze LWO op watervisie Amsterdam

Aan: de Gemeenteraad van Amsterdam

Van: Landelijke Woonboten Organisatie LWO

email: owl.[antispam].@lwoorg.nl

postadres: Ommoordseweg 1

3056JN Rotterdam

Onderwerp: concept-Watervisie Amsterdam 2040: Zienswijze LWO

Geachte raad,

Hierbij dient de Landelijke Woonboten Organisatie (LWO), de belangenbehartiger van degenen die op het water wonen, haar zienswijze in op de concept-Watervisie Amsterdam 2040.

Enkele opmerkingen vooraf:

Het woord woonschip/woonark/woonboot komt in totaal 121x voor in deze nota. Ter vergelijking: woorden met ‘rondvaart’ zien we 88x, woorden met toerist/toerisme 36x. Het verheugt ons dat het gemeentebestuur aan deze vorm van wonen zoveel aandacht besteedt.

De Watervisie geeft een ruimtelijk-economisch toekomstbeeld. De economische invalshoek spreekt uit iedere bladzijde van de nota. ‘Water is een mogelijkheid om geld te verdienen’ staat op p.6. Het water moet de komende decennia te gelde worden gemaakt. Opvallend is dat het woord ‘sociaal’ in de gehele nota niet voorkomt.

Onze zienswijze bestaat uit twee delen. Enkele reacties op de visie op water zoals die uit de nota blijkt en vervolgens enkele reacties op de plannen ten aanzien van het wonen op water in het bijzonder.

Amsterdam kent een, ook door uw gemeentebestuur onderkende, sterke druk van het toerisme. In de binnenstad is de grens al duidelijk bereikt. De visie wil deze druk nog opvoeren door het bevorderen van o.a. zee- en riviercruisevaart. Deze extra druk zou door spreiding kunnen worden opgevangen. Bezoekers aan Amsterdam komen echter niet voor de Sloterplas maar voor de grachten; niet voor de ‘metropool’ maar voor de binnenstad. Dit deel van de visie zal de huidige problemen alleen maar vergroten. De sterke nadruk op het bevorderen van (economische) groei wijzen wij af.
In de visie wordt gestreefd naar een meer dynamisch gebruik van het water. Het is echter juist dit dynamische gebruik van het water dat tot de nodige overlast leidt, niet het statische gebruik. De nu al ervaren drukte en overlast zal door dit streven alleen maar toenemen. In de visie ontbreekt de aandacht voor de gevolgen van het voorgestelde beleid voor uw bewoners.
Binnen Amsterdam vindt in rap tempo een tweedeling plaats: binnen de ring is voor de rijken; buiten de ring is voor de niet-kapitaalkrachtigen. De bewoners binnen de ring amuseren zich samen met de bezoekers op en aan de grachten, het IJ en de Amstel; de bewoners buiten de ring amuseren zich volgens de visie in de toekomst aan de Sloter- en Gaasperplas. De levendigheid en sociale diversiteit, altijd een belangrijk kenmerk van Amsterdam, dreigt hiermee verloren te gaan. De kreet ‘het water is voor iedereen’ zou beter vervangen kunnen worden door ‘Amsterdam is voor haar bewoners’, uiteraard met het daarbij passende beleid.
In de visie wordt sterk meebewogen met kennelijk als onontkoombaar geziene ontwikkelingen in de markt. De ‘markt’ heeft echter weinig boodschap aan ongewenste sociale neveneffecten. Het is bij uitstek een gemeentebestuur dat de sociale aspecten van ontwikkelingen moet sturen en bewaken. In de visie vinden we deze opgave onvoldoende terug.
In de visie wordt veel aandacht besteed aan de meer traditionele (woon)schepen. Dit is verheugend. Het opknappen en instandhouden van een traditioneel vaartuig is kostbaar en de mogelijkheden om investeringen en kosten terug te verdienen zijn beperkt. Dit houdt in dat het confronteren van deze schippers met hoge gemeentelijke lasten ongewenst is en het door u gewenste resultaat negatief zal beïnvloeden. Wij verzoeken u met dit aspect rekening te houden.
In de visie lezen we het voornemen om diverse woonboten te verplaatsen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Amstel en enkele grachten. U geeft hierbij wel uitzicht op het kunnen verkrijgen van een andere ligplaats. Op zich is dit een belangrjke voorwaarde. Noodzakelijk is echter ook dat de kosten voor een andere ligplaats overeen komen met de kosten op de oude ligplaats. Het uitgeven van dergelijke ligplaatsen in erfpacht (Houthaven) lijkt, gezien de erfpachtprijzen die gevraagd worden in enkele recente projecten, met dit vereiste niet in overeenstemming. Weinig oog heeft de visie voor de sociale kant van het verplaatsen van bewoners uit hun vertrouwde omgeving naar een ander stadsdeel. We benadrukken de vrijwillige basis van uw verplaatsingsplannen en vragen aandacht voor de financiële gevolgen van zowel de verplaatsing zelf als van de hoogte van het nieuwe liggeld.
Op p.33 staat dat wonen op het water qua regelgeving dezelfde rechten en plichten krijgt als wonen op de wal. Deze gelijkheid is echter maar betrekkelijk. Een belangrijk punt, namelijk huurbescherming en huurprijsbescherming voor een ligplaats, is nog steeds niet geregeld. De toename van de rechten houdt geen gelijke tred met de toename van de plichten. Bij de uitwerking van uw beleid vragen we u met deze discrepantie tussen rechten en plichten steeds rekening te houden.
Diversiteit is op velerlei gebied een sterk punt van Amsterdam. Dit geldt ook voor het thema woonboten. Ze zijn er in vele maten en soorten met allerhande bewoners. Het gemeentebestuur zou ook deze diversiteit moeten koesteren. Dit kan bijvoorbeeld door hiermee rekening te houden bij het welstandsbeleid voor woonboten. Op dit moment is er ook een flinke diversiteit in het inkomen van woonbootbewoners. Van oudsher woonden vooral minder kapitaalkrachtigen op een woonboot. Het is een taak van het gemeentebestuur ervoor te zorgen dat wonen op het water in de toekomst niet alleen voorbehouden is aan rijkere inwoners. Ook op sociaal gebied is diversiteit op het water gewenst. Dit aspect missen wij in de watervisie.

Tot zover onze reactie op de visie. Veel moet nog uitgewerkt en geconcretiseerd worden. De LWO stelt het zeer op prijs om op de hoogte te worden gehouden van deze nadere uitwerkingen. Ook dan zal er weer gelegenheid zijn voor belanghebbenden om vooraf of tijdens het proces inspraak te hebben. Zaken die nu nog onvoldoende aandacht hebben gekregen kunnen dan aan bod komen.

namens de LWO: M. Noordhoek, voorzitter.